#8 ‘Wet Kwaliteitsborging vliegwiel voor conceptueel bouwen’

In #8 uit de reeks NCB vertelt* zijn Arno Kleisterlee, directielid Heijmans Woningbouw en Daan Schellevis, medewerker bedrijfsbureau Roosdom Tijhuis aan het woord over succesvol samenwerken.

Op 1 januari 2023 treedt de Wet Kwaliteitsborging (Wkb) naar verwachting eindelijk in werking. Een externe, private kwaliteitsborger moet er dan op toezien dat bouwprojecten – in eerste instantie vooral grondgebonden woningen – voldoen aan het Bouwbesluit. We praten erover met Arno Kleisterlee, directielid Heijmans Woningbouw en Daan Schellevis, medewerker bedrijfsbureau Roosdom Tijhuis. In het NCB-project Kwaliteitsborging bij conceptuele bouw onderzoeken zij samen met andere leden hoe we woningconcepten WKb-proof kunnen maken.

Ze zijn er klaar voor. Arno heeft de Wkb onder meer uitgeplozen in de landelijke Heijmans Stuurgroep, waarin inmiddels ook alle procesaanpassingen voor het bedrijf zijn uitgewerkt. Daan is bij Roosdom Tijhuis verantwoordelijk voor het project kwaliteitsborging en ook al een dikke twee jaar bezig met de herhaaldelijk uitgestelde wet. ´Voor mij is inmiddels wel helder wat er gaat gebeuren´, zegt Arno: ´Met de inwerkingtreding van de nieuwe wet verandert er veel en tegelijkertijd ook weer niet. ´

Aantoonbaar ‘We moeten straks aantoonbaar maken dat wat we bouwen, voldoet aan het Bouwbesluit. Zodat de kwaliteitsborger “met gerechtvaardigd vertrouwen” kan verklaren dat ons product aan de voorschriften voldoet.’ De crux zit volgens Arno in het woord “aantoonbaar”. ‘Voor ons is nieuw dat we moeten aantonen dat wat we hebben gemaakt goed is. Dat zijn we niet gewend. Onze eigen kwaliteitscontroleurs leggen nu ook dingen vast, maar vooral als er iets fout is gegaan. Dan maken we een herstelplan en vervolgens leggen we vast hoe het opgelost is. Straks moeten we juist de goede dingen uit ons bouwproces gaan vastleggen. En dat zal vooral tijd kosten van de uitvoerder op de bouwplaats en die heeft het al behoorlijk druk.’

Een van de ideeën achter de Wkb is dat de nieuwe vorm van toezicht leidt tot minder faalkosten. Voor conceptbouwers gaat die vlieger echter in veel mindere mate op, stellen Daan en Arno. Heijmans bouwt jaarlijks zo’n 1.000 conceptuele woningen, Roosdom Tijhuis rond de 800. Daan: ‘De faalkosten hebben wij er al voor een groot deel uitgehaald. Omdat conceptbouwers gestandaardiseerde en herhaalbare producten op de markt brengen, leren wij van snel van fouten. Bij elke herhaling kunnen wij ons concept verder verbeteren.’ Arno knikt: ‘De meeste conceptbouwers hebben daardoor de interne kwaliteitsborging meer geïmplementeerd in hun bedrijf dan traditionele bouwers.’

Overlap voorkomen Het is zonde als die interne kwaliteitsborging overlap heeft met de wettelijk verplichte externe kwaliteitsborging door de kwaliteitsborger. Dat leidt tot onnodig dubbel werk en vermijdbare kosten. Daarom hebben Roosdom Tijhuis en Heijmans zich met enthousiasme aangesloten bij het NCB-project Kwaliteitsborging bij conceptuele bouw (lees verder onderaan dit artikel onder 'meer weten'). De projectdeelnemers delen kennis met elkaar en onderzoeken hoe ze de interne kwaliteitsborging van hun woningconcepten Wkb-proof kunnen maken. Zodat de inzet van een externe kwaliteitsborger beperkt kan blijven. ‘Dat scheelt ons tijd en geld’, zegt Arno.

Rust in het bedrijf Binnen het project ontwikkelt het NCB met de deelnemers onder meer een zelfscan voor interne kwaliteitsborging die alle NCB-leden kunnen gaan gebruiken. Een conceptaanbieder kan hiermee laten zien hoever het bedrijf is met de eigen kwaliteitsborging: hoe borgt het dat het concept in zowel ontwerp als uitvoering voldoet? Is er bijvoorbeeld een goede omschrijving van het concept? ‘Het instrument fungeert als een maatlat’, legt Arno uit. ‘Een hogere classificatie van je woonconcept in de scan is voor een kwaliteitsborger een signaal dat de kwaliteit grotendeels al geborgd is. En dan zijn er dus minder toezichtsmomenten op de bouwplaats nodig.’ Daan: ‘Op deze manier kunnen we zelf grip op onze kwaliteit houden en dat levert rust in het bedrijf op.’

Het is natuurlijk belangrijk dat de zelfscan in ‘kwaliteitsborgend Nederland’ overal geaccepteerd wordt, vervolgen de heren. Daarvoor zijn volgens hen nog wel wat stappen te zetten. Beide bedrijven draaien mee met verschillende proefprojecten in het land waarin bouwers, gemeenten en kwaliteitsborgers met de nieuwe wet oefenen. ‘We zien dat vooral de borgers en de gemeenten nog erg zoekende zijn’, zegt Daan. ‘Iedereen heeft zo zijn eigen visie en stokpaardjes’, knikt Arno. ‘Het zou mooi zijn als er meer uniformiteit komt. En het is ook aan ons om de borgers te overtuigen dat wij en onze co-makers onze processen beheersen.’

Eerlijk is eerlijk: Arno en Daan zaten niet te wachten op de Wet Kwaliteitsborging. Ze vreesden hogere kosten, extra werk en overbodige controles. Maar nu de wet eraan komt, zijn ze goed voorbereid. En ze zijn ervan overtuigd dat de Wkb een vliegwiel is voor het verder aanjagen van conceptueel bouwen. ‘Conceptueel bouwen biedt de beste kansen voor private kwaliteitsborging.’

Meer weten?

Naast Heijmans en Roosdom Tijhuis doen ook BAM, De Gebouwheer en Koopmans mee met het project Kwaliteitsborging bij conceptuele bouw. De projectleiding ligt bij toets-organisatie PlanGarant en adviesbureau BouwKwaliteit Plus.

Benieuwd naar de Interne Kwaliteitsborgings zelfscan en andere Wkb-aspecten specifiek voor conceptueel bouwen? We delen de bevindingen en resultaten van het project met jullie tijdens de bijeenkomst op 10 maart (van 10:00 tot 12:00 uur).

U kunt zich vanaf nu aanmelden.

Tekst: Tekst met Inhoud, Marjon van Weersch Foto's: Heijmans en Projectteam WKb/NCB

(*) NCB Vertelt:

Iedere maand publiceert het NCB een inspirerend dubbelinterview met onze leden. De gesprekspartners hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen: succesvol conceptueel bouwen. Hoe werken zij samen binnen het Netwerk Conceptueel Bouwen en met andere partners binnen de bouwketen? Wat is er nodig om iedereen dezelfde taal te laten spreken? Welke tools ondersteunen het proces van conceptueel bouwen?