Tools en diensten > Woonstandaard > FAQ

1. Algemeen 
 

Wat is De Woonstandaard? 
De Woonstandaard is de leidraad voor het conceptueel uitvragen van woningconcepten. Het document helpt afnemers en conceptaanbieders om vraag en aanbod van woningconcepten op elkaar af te stemmen aan de hand van Product-Marktcombinaties (PMC’s).  De Woonstandaard biedt structuur, duidelijkheid en een gemeenschappelijke taal binnen het conceptueel ontwikkelen en bouwen. 
 

Waarvoor gebruik ik De Woonstandaard? 
De Woonstandaard ondersteunt het hele proces van conceptueel ontwikkelen en bouwen: van initiatieffase tot realisatie. Afnemers gebruiken het om uitvragen op te stellen, conceptaanbieders om woningconcepten te ontwikkelen of aan te bieden. 
 

Is De Woonstandaard verplicht? 
Nee. De Woonstandaard is een adviesdocument. Het biedt houvast en uniformiteit. 
 

Wat is nieuw in versie 4.0? 
Versie 4.0 bevat: 

• Een vernieuwde PMC-structuur, incl. nultredenwoningen (PMC 15–18) en zorggeschikte woningen (PMC 19–20); 

• Actuele aansluiting op het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de Wet betaalbare huur; 

• Actualisatie van begrippen, procesinformatie en gebruiksmatjes; 

• Integratie van ‘Het Verhaal van de Plek’ in de uitvraagmethodiek. 

Een overzicht van alle wijzigingen staat in de revisielijst op www.conceptueelbouwen.nl/dewoonstandaard. 
 

Voor wie is De Woonstandaard bedoeld? 
Voor alle partijen die professioneel betrokken zijn bij conceptueel ontwikkelen en bouwen, waaronder woningcorporaties, beleggers, gemeenten, ontwikkelaars, conceptaanbieders, architecten, adviseurs en de toeleverende industrie. 
 

2. Product-Marktcombinaties (PMC’s) 
 

Wat is een PMC? 
Een Product-Marktcombinatie (PMC) koppelt een woningtype aan een huursegment. Zo ontstaat een helder kader voor kwaliteit, functionaliteit en prijsklasse. Elke PMC heeft bijbehorende basis prestatie-eisen. 
 

Hoe kies ik de juiste PMC? 
De keuze hangt af van verschillende factoren, zoals: 

• Het woningtype (grondgebonden, gestapeld, nultreden of zorggeschikt); 

• Het huursegment (sociale huur, middenhuur of vrije sector); 

• De doelgroep waarvoor je ontwikkelt. 
   

Gebruik het PMC-tabel in De Woonstandaard (pag 10) of de filters op Conceptenboulevard.nl. 
 

Wat is het verschil tussen nultreden en zorggeschikte woningen? 

• Nultredenwoningen (PMC 15–18) zijn drempelloos, toegankelijk en geschikt voor bewoners die zelfstandig willen blijven wonen. 

• Zorggeschikte woningen (PMC 19–20) zijn volledig rolstoeltoegankelijk en ingericht voor zorgverlening aan huis of geclusterd wonen met gedeelde ruimten. 
   

Waarom is de middenhuur bij PMC 5 en 10 geplaatst? 
Omdat middenhuur volgens de Wet betaalbare huur onder de geliberaliseerde (niet-DAEB) categorie valt. De kwaliteits- en oppervlakte-eisen sluiten daarom aan bij de vrije sector 

​

3. Prestatie-eisen 

​

Wat zijn basis prestatie-eisen? 
Dat zijn de minimumeisen voor kwaliteit, duurzaamheid en functionaliteit van een woningconcept binnen een PMC. Ze vormen de gemeenschappelijke basis voor conceptaanbieders en afnemers. 
 

Wat zijn aanvullende prestatie-eisen? 
Aanvullende eisen komen voort uit het beleid van de afnemer, bijvoorbeeld rond duurzaamheid, onderhoud of esthetiek. Deze worden toegevoegd boven op de basis prestatie-eisen. 

​

Wat zijn locatiespecifieke eisen? 
Eisen die samenhangen met de plek of opgave. Ze worden bepaald via Het Verhaal van de Plek en kunnen gaan over mobiliteit, klimaatadaptatie, ruimtelijke kwaliteit of sociale samenhang. 

​

Wat betekenen de ‘drie niveaus in de uitvraag’? 

1. Basis prestatie-eisen (per PMC) 

2. Aanvullende eisen (organisatie- of beleidsspecifiek) 

3. Locatiespecifieke eisen (afgeleid van de gebiedsopgave) 
    

Samen vormen deze niveaus de uitvraag aan conceptaanbieders. 

​

4. Gebruiksmatjes (plattegronden/matjes) en functionaliteit 

​

Wat zijn gebruiksmatjes? 
Gebruiksmatjes zijn functionele ruimte-indelingen die laten zien hoe de woonfuncties (zoals zithoek, eethoek, keuken, badkamer) minimaal moeten passen binnen een woning. Ze vormen een toetsingskader voor functionaliteit. 

​

Waarom zijn de matjes aangepast in versie 4.0? 
De matjes zijn geactualiseerd op basis van nieuwe inzichten in gebruiksruimte, toegankelijkheid en doelgroepen. Voor zorggeschikte woningen worden aparte matjes ontwikkeld. 

​

Hoe gebruik ik de matjes? 
Bij het beoordelen of ontwerpen van een woningconcept: controleer of de ruimte-indeling voldoet aan de eisen per PMC. De matjes zijn opgenomen in Bijlage 1 van De Woonstandaard. 

 

Wat is de relatie tussen de matjes en het Woningwaarderingsstelsel (WWS)? 

Indirect. De matjes geven de functionele basis, het WWS bepaalt de waardering op asis van oppervlakte, voorzieningen en energieprestatie. Ze vullen elkaar aan, maar zijn niet identiek. 

​

5. Proces en toepassing 
 

Hoe gebruik ik De Woonstandaard in het inkoopproces? 
De Woonstandaard beschrijft een stapsgewijs proces van initiatieffase tot contractering: 

1. Formuleer de opgave en doelgroepen

2. Kies de passende PMC’s 

3. Stel aanvullende en locatiespecifieke eisen vast 

4. Gebruik de modelovereenkomst van NCB (of andere contractvorm) voor selectie en gunning 

 

Alle hulpmiddelen staan in de Toolbox. 

 

Wat is de taakverdelingschecklist? 
Een hulpmiddel om samen met de gemeente, afnemer en conceptaanbieder rollen en verantwoordelijkheden af te stemmen. De uitgebreide checklist is online beschikbaar via de Toolbox. 

 

Wat is de rol van de Modelovereenkomst Conceptueel Ontwikkelen en Bouwen? 
De modelovereenkomst biedt een juridisch kader voor samenwerking in twee fasen (selectie en realisatie) en sluit naadloos aan op De Woonstandaard. 

​

Wat is het voordeel van werken met gestandaardiseerde woningconcepten? 
Gestandaardiseerde woningconcepten zorgen voor voorspelbaarheid, kortere doorlooptijden, lagere risico’s en meer schaalbaarheid — zonder de ruimte voor lokale ambities te beperken. 

6. Beleidskaders en regelgeving 

​

Hoe sluit De Woonstandaard aan op het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)? 
De basis prestatie-eisen in De Woonstandaard zijn afgestemd op de actuele eisen uit het Bbl en vormen daarmee een betrouwbaar referentiekader voor ontwerp en vergunning. 

​

Hoe wordt rekening gehouden met de Wet betaalbare huur? 
De indeling van de huursegmenten en PMC’s is aangepast aan de grenzen van de Wet betaalbare huur (vanaf 1 januari 2025). 

​

Wat betekent de Wet kwaliteitsborging (Wkb) voor conceptueel bouwen? 
De Wkb legt de verantwoordelijkheid voor bouwkwaliteit bij de bouwer. Conceptueel bouwen sluit hier goed op aan, omdat het werkt met herhaalbare processen en goed gedocumenteerde concepten. 

​

Waar kan ik actuele huurgrenzen vinden? 
De actuele bedragen per huurklasse staan op de website van Aedes en Rijksoverheid.nl. 

​

7. Ondersteuning en updates 

​

Waar vind ik de revisielijst met wijzigingen tussen versie 3.1 en 4.0? 
De revisielijst staat op www.conceptueelbouwen.nl/dewoonstandaard. 

​

Wordt De Woonstandaard regelmatig geactualiseerd? 
Ja. De Woonstandaard wordt periodiek herzien om aan te sluiten bij wetgeving, marktontwikkelingen en feedback uit het netwerk. 

​

Waar kan ik ondersteuning of training krijgen? 
Via de NCB Academy zijn trainingen, masterclasses en handreikingen beschikbaar voor organisaties die conceptueel willen ontwikkelen en bouwen. 

​

Kan ik feedback geven of een vraag stellen over De Woonstandaard? 
Ja, via het contactformulier op conceptueelbouwen.nl of per e-mail aan roos@netwerkconceptueelbouwen.nl 

​

Meer weten of samen verder ontwikkelen? 
De Woonstandaard is vrij beschikbaar voor iedereen die met woningconcepten werkt. Maar om De Woonstandaard effectief toe te passen binnen je organisatie, is context essentieel. 
 

Als lid van Netwerk Conceptueel Bouwen (NCB) krijg je toegang tot verdiepende kennis, klankbordgroepen, tools en trainingen waarin we samen werken aan doorontwikkeling van De Woonstandaard. 

 

Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op www.conceptueelbouwen.nl/lid-worden