#12 Op weg naar datagedreven bouwen
- Netwerk conceptueel bouwen
- 29 sep 2022
- 5 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 22 nov 2022
Wat kunnen we met data in de bouw en wat (nog) niet? In deze #12 uit de reeks NCB vertelt* praten we hierover met Hans Blaauw, conceptontwikkelaar bij Domoticube en Klaas Droog, directeur/eigenaar van houtskeletbouwfabriek De Mar en tevens voorzitter van het NCB. De manier waarop zij in hun bedrijf data gebruiken verschilt, de datagedrevenheid is bij beiden even groot.
Op 15 november as. zijn Klaas en Hans gastspreker op de Themasessie Data van het NCB. Het gebruik van data in de bouw staat grotendeels nog in de kinderschoenen. De themasessie moet conceptaanbieders, industrie en afnemers inspiratie bieden om datagedreven te innoveren. In dit dubbelinterview spreken de mannen elkaar voor de eerste keer. Zij zijn benieuwd naar elkaars ervaringen. Wat kan en moet je als bedrijf met data? Welke praktische oplossingen past de ander al toe? En hoe kunnen ze samen kennis delen?
EĆ©n druk op de knop De Mar produceert complete cascoās en losse wanden, daken, vloeren en dakkapellen in houtskeletbouw voor voornamelijk woningbouw. āDe afgelopen dertig jaar hebben we zoān 750.000 elementen gemaaktā, zegt Klaas. āOgenschijnlijk zijn die elementen allemaal uniek. Een architect bedacht het ontwerp en wij zetten dat met onze kennis van hout om in bijvoorbeeld een dakkapel. En dat zijn we anders gaan doen.ā Hij legt uit dat De Mar is gestart met het digitaliseren van de eigenschappen van al die elementen. Een softwareprogramma legt in een code van 414 karakters vast of het een rechthoekig of driehoekig element is, hoe de randen eruitzien, hoeveel sparingen het bevat voor bijvoorbeeld een raam of deur. Na een digitale analyse van die data weet De Mar nu welke elementen zij zelf het meest gebruiken. Zo heeft De Mar ook data van woningen van de conceptbouwers op Conceptenboulevard.nl in kaart gebracht: zoals diepte- en breedtematen, goot- en nokhoogtes. Die data koppelt het bedrijf weer aan de modules die ze zelf het meest produceren. āOp basis van die standaarden kunnen wij met Ć©Ć©n druk op de knop iets ontwerpen wat past bij al die verschillende conceptenā, zegt Klaas.
Het ontwerpproces dat Klaas beschrijft, is een voorbeeld van parametrisch ontwerpen. Hierbij wordt een ontwerp op basis van data en relaties tussen onderdelen gemaakt. `Als we veranderingen willen aanbrengen in onze standaard, maken we bepaalde parameters variabelĀ“, vervolgt hij. Ā“Dankzij het gebruik van data kunnen wij dus slimmer produceren met veel minder verschillende elementen en dat reduceert de kosten en brengt onze faalkosten vrijwel naar nul.ā
āSlimmer produceren met veel minder verschillende elementenā
Hans knikt. āEn als totaalleverancier van conceptuele woningen gaan wij nog een stapje verder. Als wij weten welke Product Markt Combinaties door een gemeente en woningcorporatie op een nieuwbouw- of inbreilocatie gewenst zijn, gaan wij parameters verzamelen. Dat zijn bijvoorbeeld het aantal gewenste parkeerplaatsen en groenvoorzieningen, maar ook zaken als de zoninval (relevant voor de positie van kozijnen), schaduwwerkingen, materiaalgebruik, geluidsisolatie, energetische mogelijkheden en het verwachte energieverbruik.ā Die data koppelt Domoticube aan een digital twin: een virtuele kopie van het nieuw te bouwen complex woningen. Daarvoor gebruikt het bedrijf een BIM-model dat ze voeden met al die verschillende data. āMet de door de digital twin geanalyseerde data kunnen alle partijen die bij de nieuwbouw- of inbreilocatie betrokken zijn hun voordeel doen. Parametrisch ontwerpen en het werken met data kan de realisatie van de bouw maanden versnellen.ā Hans en zijn collegaās gebruiken die data niet alleen tijdens de ontwerp- en realisatiefase, maar juist ook tijdens de beheerfase. āAls wij een pand hebben neergezet, moet het daarna nog zeker vijftig tot zeventig jaar meeā, zegt Hans.
Tekort aan arbeidskrachten āStel ik wil iets heel moois in mijn nieuwbouw opnemen, bijvoorbeeld de meest geavanceerde warmtepompā, vervolgt Hans, āWat betekent dat als er straks geen handen meer zijn voor het onderhoud van die pomp?ā Een reĆ«el vooruitzicht met het steeds nijpender tekort aan arbeidskrachten. Domoticube kan de digital twin van een bouwproject verschillende alternatieven voor zoān warmtepomp laten doorrekenen, legt Hans uit. āMisschien is goed gepositioneerde infraroodverwarming een alternatieve oplossing. Het model kan tegelijkertijd uitzoeken of ik daarmee nog steeds aan de voorwaarden uit het Bouwbesluit en aan andere prestatie-eisen voldoe.ā Domoticube maakt ook steeds meer gebruik van sensoren om data te verzamelen. Sensoren op platte daken meten bijvoorbeeld de buitentemperatuur en luchtvochtigheid en de binnentemperatuur van appartementen. āIn de beheerfase leveren die gegevens interessante informatie op die wij vervolgens weer kunnen gebruiken bij de doorontwikkeling van onze conceptenā, zegt Hans. āHet resultaat van die analyse kan bijvoorbeeld zijn dat ik onze huidige dakbedekking inruil voor materiaal dat minder warm wordt.ā
Kunstmatige intelligentie Data brengen wijsheid. Daar zijn de gesprekspartners het volmondig over eens. āMeten is wetenā, zegt Klaas. āAls je niet weet wat je hebt, kun je het ook niet beherenā, voegt Hans daaraan toe. āEn dan hebben we het nog niet eens gehad over de mogelijkheden om met behulp van kunstmatige intelligente bijvoorbeeld voorspellend onderhoud te plegen. Een Artificial Intelligence-systeem beoordeelt dan talloze data en kan op basis daarvan voorspellen wanneer een kozijn, constructie of installatie toe is aan onderhoud. Zo kunnen we het onderhoudsteam inschakelen nog voordat het probleem zich in het echt heeft voorgedaan.ā
āAls je niet weet wat je hebt, kun je het ook niet beherenā
Bij die laatste woorden zien we Klaas fronsen. āLaten we niet vergeten dat de gebouwde omgeving nog nauwelijks toepassingen van ArtificiĆ«le Intelligentie kentā, zegt hij. āVooralsnog blijft het wat dat betreft vooral bij experimenten.ā Ook Klaas gelooft heel erg in data, maar hij wil wel wat nuchtere kanttekeningen maken. āEr zijn in de bouwkolom heel veel data en als we die allemaal ongestructureerd gaan verzamelen, hebben die data op zich nauwelijks betekenis. Data leveren pas bruikbare informatie op als we causale verbanden kunnen leggen. Natuurlijk kan software ons daarbij helpen, onze eigen hersenen kunnen immers maar een paar variabelen tegelijkertijd bevatten. Maar we moeten wel weten waar we naar zoeken en dat is nog best lastig. Nog los van het feit dat het ons nu nog aan standaarden ontbreekt om al die data fatsoenlijk onderling uit te kunnen wisselen. Voorlopig zie ik het nog niet gebeuren dat aannemers massaal overgaan tot de aanschaf van materialen met ingebouwde sensoren.ā
Themasessie NCB Data in de bouw Meer weten? Meld u aan voor deze themasessie op dinsdagmiddag 15 november in ās Hertogenbosch.
Tekst: Tekst met Inhoud, Marjon van Weersch
Foto: Unsplash
(*) NCB Vertelt:
Meerdere malen per jaar publiceert het NCB een inspirerend dubbelinterview met onze leden. De gesprekspartners hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen: succesvol conceptueel bouwen. Wat is er nodig om iedereen dezelfde taal te laten spreken? Welke tools ondersteunen het proces van conceptueel bouwen? En hoe werken zij samen binnen het Netwerk Conceptueel Bouwen en met andere partners binnen de bouwketen aan projecten en tools?
Comments