Wat is conceptueel ontwikkelen en bouwen?

Conceptueel ontwikkelen en bouwen is een manier van werken waarbij herhaalbare, innovatieve, integrale en flexibele woningen die door bouwers, in samenwerking met toeleveranciers, ontwikkeld zijn en ingekocht worden door investeerders zoals woningcorporaties, beleggers, en ontwikkelaars (afnemers). We noemen dit woningconcepten: producten die kunnen inspelen op de eigenheid van de afnemer en op locatiespecifieke eisen. In plaats van voor elk project het wiel opnieuw uit te vinden, worden woningen aangeboden die in meerdere projecten toepasbaar zijn, zonder concessies te doen aan woon- en bouwtechnische kwaliteit of ontwerpvrijheid. Hierbij speelt standaardisatie een belangrijke rol.

Kopen wat wordt aangeboden en aanbieden waar vraag naar is: het transactieproces conceptueel ontwikkelen en bouwen?  Een belangrijke voorwaarde binnen deze aanpak is prestatiegericht uitvragen. Afnemers denken vooraf goed na over de prestaties die zij verlangen van een woning en van de woonomgeving. Hierbij speelt de gemeente een grote rol. Maar ook waterschappen, netbeheerders, veiligheidsregio, en de omwonenden en toekomstige bewoners. Hoe duidelijker de vraag, hoe beter en scherper het aanbod. 

Dit vraagt om professioneel opdrachtgeverschap én biedt conceptaanbieders de ruimte om garanties af te geven op prestaties. Dat versterkt de samenwerking en draagt bij aan een voorspelbaar en kwalitatief eindresultaat. 

Prestatiegericht uitvragen: scherpere vraag, beter aanbod

Deze manier van bouwen vraagt om een andere inrichting van het hele proces. Niet alleen het product, de woning, is gestandaardiseerd, ook het traject van ontwikkeling, inkoop, realisatie en beheer verloopt volgens vaste stappen. Dat maakt het ontwikkel- en bouwproces voorspelbaarder, verlaagt faalkosten en verkort doorlooptijden. 

Wat conceptueel ontwikkelen en bouwen onderscheidt van traditioneel bouwen, is de inzet van bewezen woningconcepten. Deze woningconcepten zijn doorgerekend, geengineered en in de praktijk toegepast. Dat levert snelheid en duidelijkheid ten aanzien van de geleverde kwaliteit op. 

 Tegelijkertijd vraagt het om een andere manier van samenwerken. Rollen worden anders verdeeld, kennis wordt gedeeld, en afspraken worden gestandaardiseerd. Die manier van samenwerken zorgt voor continuïteit, wederzijds vertrouwen en een voorspelbaar proces. 

Slimmere benutting van productiecapaciteit 

Conceptueel ontwikkelen en bouwen maakt het mogelijk om de productiecapaciteit in de sector beter te benutten. Dankzij voorspelbaarheid in ontwerp en planning kunnen conceptaanbieders efficiënter organiseren. Dat draagt bij aan versnelling op grotere schaal, zonder in te leveren op uitvoerbaarheid of kwaliteit. Dit geldt ook voor de andere participanten in het ontwikkel- en bouwproces.

Industrieel, prefab en modulair bouwen: technieken binnen conceptueel ontwikkelen en bouwen

Industrieel, prefab en modulair bouwen zijn productietechnieken waarbij woningen of woningdelen grotendeels in een fabriek worden geproduceerd en op de bouwplaats geassembleerd. Denk aan geprefabriceerde gevels, vloeren of complete woningmodules zoals badkamers of woonkamers. 

Deze technieken kunnen bijdragen aan snelheid, kwaliteit en voorspelbaarheid in het bouwproces. Maar binnen conceptueel ontwikkelen en bouwen zijn ze geen doel op zich. De essentie ligt in de standaardisatie van product én proces, ongeacht de gebruikte techniek of productielocatie. Tenzij de locatiespecifieke prestatie-eisen aanleiding geven te kiezen voor een productieoplossing. Bijvoorbeeld eisen met betrekking tot CO2 – of stikstofuitstoot/belasting.  

Industrieel, prefab en modulair bouwen kunnen dus een waardevolle rol spelen binnen conceptueel ontwikkelen en bouwen, maar zijn daar niet mee gelijk te stellen. Wat altijd telt is de manier van samenwerken, het borgen van kwaliteit en het leveren van consistente prestaties. 

Waardecreatie als centraal uitgangspunt

Conceptueel ontwikkelen en bouwen levert niet alleen snelheid en efficiëntie op, maar ook ruimte voor waardecreatie. Het draait allang niet meer om “de laagste prijs”. De vraag is: welke waarde biedt een woningconcept voor de klant, de investeerder, de gemeente, de maatschappij. Waardecreatie gaat over tijd, geld en organisatiekosten. Het gaat om woningen die goed aansluiten bij de leefwereld van bewoners, om ketens die professioneel samenwerken en om maatschappelijke impact op de lange termijn. 

De tools van Netwerk Conceptueel Bouwen (NCB)

Om deze aanpak te ondersteunen heeft Stichting Netwerk Conceptueel Bouwen drie belangrijke instrumenten ontwikkeld:

• De Woonstandaard: biedt een gezamenlijk kader voor woningconcepten, met duidelijke kwaliteitscriteria en functionele eisen.

• De Modelovereenkomst: ondersteunt bij het maken van heldere afspraken tussen afnemers en conceptaanbieders, passend bij deze nieuwe manier van samenwerken.

• Conceptenboulevard.nl: hét landelijke onafhankelijke platform waarop woningconcepten overzichtelijk worden gepresenteerd, inclusief prestaties, praktijktoepassingen en indien beschikbaar, prijsinformatie.

  
  

Samen zorgen deze tools voor het samenbrengen van vraag en aanbod, en het faciliteren van het transactieproces tussen afnemer en conceptaanbieder. Voor transparantie, vergelijkbaarheid én een concrete basis voor structurele versnelling in de woningbouw. 

Samen werken aan structurele versnelling

Conceptueel ontwikkelen en bouwen vraagt tijd, aandacht en de bereidheid om processen en samenwerking anders in te richten. Maar het biedt ook de kans om structureel beter, slimmer en waardevoller te bouwen.

De tijd van pleisters plakken is voorbij. We werken samen aan systeemverandering. 

Meer weten over deze aanpak? Bekijk de tools en publicaties op Conceptueelbouwen.nl of ontdek het actuele aanbod van woningconcepten op Conceptenboulevard.nl.