'Iedere maand publiceert het NCB een inspirerend dubbelinterview met samenwerkingspartners in de bouwketen. Onze leden vertellen hoe ze samen succesvol conceptueel bouwen en zo zorgen voor versnelling en betaalbaarheid in de woningbouw. U leest over hun aanpak, geleerde lessen en nog te nemen stappen.
'Transparant zijn is soms nog spannend’
Ze werken nu bijna een jaar samen: projectleider Dirk de Valk van Nijhuis Bouw en Monique de Vos-Faay, commercieel directeur van Faay, producent van prefab scheidingswanden. In opdracht van woningcorporatie Actium realiseren ze in Oosterwolde 126 nieuwbouwwoningen. In dit dubbelinterview vertellen ze over hun samenwerking. ‘We denken samen vanuit het proces, niet vanuit het product.’
Afgelopen december zaten ze nog samen – coronaproof - in de bouwkeet in Oosterwolde. De uitvoerder, de werkvoorbereider en Dirk en Monique. De eerste drie blokken woningen waren klaar. Samen blikten ze terug: wat ging er goed en wat kan nog beter? ‘Dat is ook conceptueel bouwen’, zegt Dirk. ‘Een producent zegt niet meer “Hier heb je mijn product, succes ermee.” De producent kijkt verder en denkt mee tijdens het hele proces.’
In Oosterwolde sloopt en herbouwt Nijhuis in totaal 126 woningen. De bouwtijd is kort. Binnen 35 tot 40 dagen verhuizen bewoners naar een wisselwoning, wordt er gesloopt, gesaneerd, geheid, gebouwd en opgeleverd. En verhuizen de bewoners weer terug naar hun nieuwe woning. ‘Vanwege die korte bouwtijd zochten wij snel verwerkbare, droge, prefab scheidingswanden’, legt Dirk uit. ‘Er zijn meer producenten die zoiets maken. Als je alleen naar de vierkante meterprijs kijkt, is de een goedkoper dan de ander. Maar wij zochten een producent die mee kon denken. Over het installatiewerk, over een schone bouw, over de werkomstandigheden op de bouwplaats, over de reductie van het afval, et cetera.’
Logistieke operatie Monique: ‘Faay probeert altijd over het hele proces mee te denken. Daarom wilden wij graag meestappen in dat traject.’ In Oosterwolde gaat dat ook over de logistieke operatie. ‘Zo kwamen we er in onze eerste gesprekken achter dat het slim is om bepaalde wanden aan elkaar te koppelen. Dat scheelt in tijd bij de planning van de hijskraan. We kijken dus met zijn allen naar het totale proces en het einddoel. Hoe kunnen we er samen voor zorgen dat de bewoner binnen 40 dagen weer terug is in zijn nieuwe huis? Hoe kunnen we elkaar daarbij helpen?’
Over conceptueel bouwen bestaat nog wel begripsverwarring, denken beiden. Inmiddels zijn er natuurlijk al aardig wat bouwbedrijven die gestandaardiseerde woningen aanbieden, zegt Dirk. ‘Dat is een vorm van conceptueel bouwen.’ Nijhuis heeft zelf al ruim vijftien jaar ervaring met standaardproducten.’ Samen met vaste co-makers werken we continu aan de verbetering van zaken als fundering, het casco, kozijnen en installaties.’ Ondertussen staan de ontwikkelingen echter niet stil, vervolgt hij. ‘Conceptueel bouwen kan ook betekenen dat je nog meer out of the box moet denken. Zoals bij dit project in Oosterwolde. Om deze woningen in zo’n korte tijd te kunnen realiseren, hadden we nieuwe processen en producten nodig. En nieuwe partners die daarin willen meedenken. Niet alleen voor nu, maar ook voor bouwoplossingen in de toekomst.’
Programma van Eisen ‘Het gaat erom dat je denkt vanuit het proces in plaats vanuit het product’, vult Monique aan. ‘Natuurlijk moet het uiteindelijke product voldoen aan het Programma van Eisen van de opdrachtgever. Maar als het goed is, is dat niet veel meer dan een A-viertje.’ Dirk: ‘In deze opdracht van Actium staat in het PvE dat wij binnen maximaal 40 dagen goede, gasloze woningen realiseren. De corporatie bemoeit zich niet met zaken als de plek of uitvoering van kozijnen en deuren of materiaalkeuzes. Dat is aan ons.’
Vooral bij opdrachtgevers is er nog wel sprake van koudwatervrees als het gaat om conceptueel bouwen, is de ervaring van beiden. ‘Nadat we samen met de opdrachtgever de uitgangspunten hebben vastgesteld, tekenen wij eerst alles uit. Vanaf de fundatie en de maatvoering tot en met de laatste installaties. En een ontwerper werkt dat integraal uit’, legt Dirk uit. ‘Toch horen we tijdens de oplevering een opzichter van bijvoorbeeld een corporatie soms nog zeggen dat “het anders is dan men gewend is”. Er zijn bij de vragers dus nog wel wat stappen te zetten om van het oude naar het nieuwe denken te gaan, concluderen Dirk en Monique.
Spannend De bouwers en aannemers en de producenten hebben elkaar al redelijk weten te vinden in het conceptueel bouwen, zegt Monique. Toch kan ook dat soms nog spannend zijn. ‘Toen Nijhuis bijna een jaar geleden met Faay om de tafel ging zitten en Dirk vertelde naar wat voor product hij op zoek was, zijn wij heel eerlijk geweest’, zegt Monique. ‘Ik vertelde dat we al een heel eind op weg waren met zo’n product, maar nog niet helemaal. We hebben ons dus best kwetsbaar opgesteld.’
Je kwetsbaar opstellen. Het is niet het eerste waar je aan denkt in de bouwwereld. Monique en Dirk lachen. ‘Nee, dat klinkt niet heel stoer en macho.’ Zo’n transparante houding, zeggen wat je al kunt en wat nog niet, open zijn over de ontwikkelingen in je bedrijf. Het is soms ook best nog wel eng, zeggen ze. Maar ze zijn ervan overtuigd dat het dé manier is om elkaar te helpen in de bouw. Daardoor praat je met elkaar over het hele proces, je leert van elkaar en uiteindelijk word je er samen alleen maar beter van. Op deze manier zorg je samen voor toegevoegde waarde.
In Oosterwolde zijn ondertussen de volgende woningen alweer gesloopt en is er alweer geheid. Dirk en Monique gaan elkaar nog wel zien in de bouwkeet. En de samenwerking zal waarschijnlijk niet stoppen na dit project.
Tekst: Tekst met Inhoud, Marjon van Weersch
Foto's: Faay Vianen B.V